Қазіргізаманныңадамыбұлдүниегекеліподүниелікболғанынадейінсырттайқарағандабірбіріменмүлдембайланысыжоқекіәлемде – шынайы (табиғи) сондайақжасандытехно-психоәлеуметтікортадаөмірсүретіндігібелгілі. Бұл жерде,
техно-және психоәлеуметтік ортаның табиғи ортаға қарағанда басым болатындығын
атап көрсету керек.
Астана қаласының әкімдігі мен Астана
қаласының Тілдерді дамыту басқармасы Елорданың 10 жылдығы мен Алаш қозғалысының
90 жылдық мерейтойына арнап «Әлем қазақтарының рухани сұхбаты: тіл, мәдениет
және Алаш мұраты» атты халықаралық конференция ұйымдастырған екен. Алаш
алыптарының даналық идеясына халқымыз жер-жерде шынайы құрмет көрсетуде. Осы
құрметтің биік реті Елордасы Астанаға дакеліп жетті. Осы қуаныштарыңызбен Сіздерді шын жүректен құттықтап өоюға
рұқсат етіңіздер.
XIX ғасырдың
екінші жартысында қазақ елін, жерін патшалы Ресейдің толықтай билеп алуына
байланысты Қазақстаның Ташкент, Орынбор, Омбы, Орал сияқты кейбір ірі
қалаларында патша өкіметінің жергілікті әкімшілік орындарының жеке ресми
органдары ретінде жергілікті ұлт тіліндегі алғашқы газеттер шыға бастады.
Жұмыстың
өзектілігі. Қазақ балаларәдебиеті - өз даму
кезеңінде өзіндік тарихы бар сала. Балаларға арналған әдебиет ұлт тарихында
сонау ауыз әдебиетінен бастау алып, қазіргі кезеңге дейін өзінің тілдік,
стильдік жағынан,мазмұны мен құрылымы
жағынан үлкен белеске көтерілді.
Ұстаз – ұлағатты
есім. Шәкірттерін білім нәрімен сусындатып, тәлім-тәрбие беру, жақсы
қасиеттерді бойына дарытып, адамгершілік рухта бағыт-бағдар беруде ұстаздың
еңбегі зор. Сондықтан да ол әрдайым қасиетті тұлға ретінде ерекшеленеді.Білім көшін
жылжытып келе жатқан ұстаздар қауымына құрмет арта бермек! Сіздерді кәсіби
мерекелеріңізбен шын жүректен құттықтаймыз!
Қандай ел болмасын, мейлі ол отырықшы, әлде көшпелі болсын сол елдің
ғасырлар бойы тарихи жағынан қалыптасқан өмір тұрмысы, салт-дәстүрі өзін
қоршаған табиғи ортаны қабылдаудағы түйсік-сезімі мен ойлау жүйесіне орай
лайықты жасалған туған тілі, төл мәдениеті болмақ. Мәдениеті мен өнеріне қарай
ел өмірі мен оның рухани тұлғасы, бет-бейнесі мен бедел-белі де айқындалып танылмақ.
1982 жылы қыркүйек айы, бәріміз
жазғы демалыстан оралған кезіміз. Филармония директоры – жақын арада
дирижерлікке композитор Н.А.Тілендиевтің келетінін, шақырып жатқанын, хабарлады.
Біз бір – бірімізден Н.А.Тілендиев туралы сұрастырып, директордан көп мағлұмат
алдық. Ол композитор, дирижер екенін, ол кезде Қазақфильмнің директоры екенін
білетінбіз. Бір күні үзіліске шықсақ, директордың кабинетінен ол кісі де шығып
бара жатыр екен.
Римский – Корсаковтың операларының мазмұны
мен көркемдік кейпі, формасымен
музыкалық драматургиясы түрлі. Олардың ішінен біз тарихи, ертегі, лирикалық-драмалық,
лирикалық – ойлы, сатиралық шығармаларды табамыз. Сонымен қатар композитор көлемді
опералық жауһарлармен бірге кішігірім біракттық операларды жазды; кейбіреулері
тек камералақ түрде жазылған. Операларының көбісі орыс классикалық әдебиетіне
немесе халық шығармашылығынан алынған сюжеттерге жазылған.
Домбыра – кең даланы мекен еткен
қазақ жұртының ең аяулы да қасиетті аспабы. Сымдай тартылған қос ішекте сан
ғасырдың сан алуан сипаты, ақыл – ойы, көңіл- күйі жатыр. Домбыра – көшпелі
елдің көне көз шежіресі, көпті көрген қарияның көкірек күйі. Не бір аруақты,
дарынды дала перзенттерін аты ұмытылып кетсе де, сары алтындай шығармалары тот
баспай бізге аман жетті. Олар халық аспаптарына арнап шығарған шығармаларын
«күй» деген бір-ақ сөзбен атаған.
Қазақ – көне
дәуірден бастау алатын күрделі де бай тарихы, сан қырлы мәдениеті, өзіндік игі
ғұрып – дәстүрі бар, этнографиялық ахуалы әр қилы, пейілі өзінің байтақ
даласындай кең де қонақжай халық. Халқымыздың бітім болмысын зерттеген этнограф
ғалымдардың атап өткеніндей, қазақ – жайшылықта тәубешіл, жаугершілікте
тәуекелшіл, зерделі де ойшыл, сабырлы да төзімді, шыдамды да жомарт, елгезек те
еліктегіш, кеңпейіл де кішіпейіл, ерегескенмен ерегесетін, доспен дос бола
алатын, әділдікті бағалай білетін халық.
Сыдық Мұхамеджанов талантты композиторлардың бірі, оның тамаша әуендері
әр қырлы шығармашылығы, аға буын композиторлар мектебінің негізін қалаушы және
60-шы жылдары шыққан композиторлардың арасында байланыс түйін болып табылады.
Қазақтың рухани мәдениеті – шытырман тарих қойнауында,
ерекше ахуал үстінде туып қалыптасқан мәдениет. Түрік нәсілінің қыпшақ
әулетінен тарайтын жауынгер халық өзін – өзі қазақ атап, азаматтық тарихының
алғашқы бетін ашқаннан бастап ел үшін, жер үшін, байырғы ұлттық намыс пен ар – ождан
үшін, бостандық үшін тынымсыз күрес үстінде болды. Сол себепті қазақтың рухани
мәдениетінде ешбір мәдениетке ұқсамайтын ерекше сипат қалыптасты.
ХІХ ғасырдың
30 – 40 жж. әлемдік музыка Европаның шығысынан келген үш ірі көркем құбылыспен
байыды. Шопен, Глинка, Листтің шығармашылығынан тарихта музыкалық өнердің жаңа
парағы ашылады. Бұл үшеуі дәстүрлі мектептің бастаушылары ретінде,XIX ғасырдың
екінші жартысындағы жалпыевропалық музыкалықмәдениеттің тағы бір маңызды жағын ашты. Өз халқының арман – мұраты,
қасіреті, үстемдік етуші психологиялық құрылымы
Қазақтың
ұлттық киімі ғасырлар бойы қалыптасқан және айналадағы ортаға желді, аязды
болып келетін аңызақ даладағы тіршілікке бейімделген халық мұрасының құрамдас
бөлігі болып табылады.
Наурыз -
әлем халықтары арасындағы ежелгі және жылдың жаңаруын алғаш әйгілеп, адамзатқа
дәстүрлеген бірден бір әуелгі мереке. Бұл дәстүрдің аталуы мен «наурыз» сөзінің
таралу аумағына қарағанда, оның адамзаттық жыл мерекесі екенін мойындауға тура
келеді.
Ақселеу Сланұлы Сейдімбеков бұрыны Жезқазған,
қазіргі Қарағанды облысы, Жаңаарқа ауданына қарасты «Дружба» совхозына 1942
жылы дүниеге келген. 1962 жылдан 1968 жылға дейін Киров атындағы Қазақ
мемлекеттік университетінде оқып журналистика факультетің бітіріп шыққан.
«Лениншіл жас» газетінде меншікті тілші, мұнан әрі «Социалистік Қазақстан»
газетінде әдебиет және өнер бөлімінің болған.
Көшпелі
өмір-салттағы этностың қоғамдық-әлеуметтік құрылымы міндетті түрде ру-тайпалық
жүйеге негізделеді. Бұл – өмірлік қажеттіліктен туындаған заңдылық. Тек
әулеттік ұжымдасу, рулық жарасу, тайпалық ұйысу арқылы ғана көшпелі өмір-салтты
баянды етіп, оның шапағатын көруге болады.
Қазақстан мемлекеттік тәуелсіздігін алған соң алдына қиын,
бірақ өмірлік маңызды міндет қойылды. Ол - өзінің Қарулы Күштерін құру еді.1991 жылы 25 қазанда Қазақстан Президентінің Жарлығымен Қазақ
КСР-ң мемлекеттік қорғаныс комитеті құрылды. Кейіннен республиканың қорғаныс
мәселелерін толық түрде дербес шешуге көшуіне байланысты, ол Қазақстан
Республикасының Қорғаныс министрлігі болып қайта құрылды. Тәуелсіз
республиканың заңдық құқықтарының негіздеріне және де Тәуелсіз мемлекеттер
достығына қатысушы мемлекеттер арасындағы қол жеткен келісімдерге байланысты
1992 жылдың 7-мамырында Президенттің Жарлығы шықты.
Шәкәрім өзіне-өзі
"Мұтылған” (ұмытылған – Ғ.Е.) деп ат қойған. Біздіңше, бұл псевдоним. Мәселенің
байыбына барсақ, ақынның өзіне осылайша ат қоюында мән бар. Оның дәлелін
"Мұтылғанның өмірі” деген толғау-өлеңнен табамыз.
Оқушыларды XVIII ғасырдағы Қазақстан мәдениеті, орыс
және шетел ғалымдарының зерттеулерімен, олардың еңбектері туралы, қазақ
әдебиетінің дамуыжәне осы кезеңдегі
жырау, ақындардың өмірі мен олардың шығармаларымен таныстыру
Ақселеу Сланұлы Сейдімбеков бұрыны Жезқазған,
қазіргі Қарағанды облысы, Жаңаарқа ауданына қарасты «Дружба» совхозына 1942
жылы дүниеге келген. 1962 жылдан 1968 жылға дейін Киров атындағы Қазақ
мемлекеттік университетінде оқып журналистика факультетің бітіріп шыққан.
«Лениншіл жас» газетінде меншікті тілші, мұнан әрі «Социалистік Қазақстан»
газетінде әдебиет және өнер бөлімінің болған. «Орталық Қазақстан» газетінде
жауапты секретарь болып қызмет атқарған, ғылыми көпшілік журнал «Білім және
еңбектін» бас редакторы болып қызмет істеген. Қазіргі кезде Астананың тұрғыны,
«Азия транзит» журналындағы ақылдастар алқасының мүшесіне кіреді
Ежелгi Тараз - Ұлы Жiбек жолын жалғап жататын
турақты дипломатикалық және сауда-саттык қарым-қатынас жасалатың күре тамыры
iспеттес. Бұл байланыс көпiрiнiң маңызы дүниенiң екi бөлiгi арасындағы
материалдық ауыс-түйiспен ғана шектелiп қалмай, оның шеңберiнен алысқа кетiп
жатты. Ол алуан турлi мәдениеттер мен халықтарды бiр-бiрiмен байланыстырып,
сонау ежелгi заманнан берi идеялар алмасудың тұрақты да маңызды факторы ретiнде
қызмет етiп келдi. Тараз - Қазақстанның ортағасырлық қалаларының iшiндегi ең
белгiлiсi, ең көнесi
Қорықтар – биосфера эталоны. Мұндағы орман-тоғай, жай алғанжайылым мен шабындық, аң-құс, айдын шалқар көлдер, ағыны қатты өзендер
мүмкіндігіне қарай сол ежелгі әсем қалпында сақталынуы тиіс.Қай заман болмасын,
қорықтарды ұйымдастыру күн тәртібінен еш қашан да түскен емес. Өйткені биосфера
байлықтарын қорғау, онда ғылыми-зерттеу жұмыстарын сондай-ақ, биосфера
компоненттерін қорғау жөніндегіүгіт-насихат экологиялық білім және тәрбие беру жұмыстарын жүргізуде
қорықтар өте маңызды роль атқаратыны белгілі
Ел мен жер тағдырын елеңдетпейтін кезі жоқ. Ертеңге
қалдырар, ұрпаққа табыстар мирас-мұрамыз да, байлық базарымыз да - сол елмен
жердің тағдыр талайы. Арғы бергі аталарымыздың ту көтеріп, туырлық тігер
құттыхана шаңырағының уығын шаншар майлы да жайлы, қой үстіне бозторғай
жұмыртқалардай жұмақ мекен таңдауы тегіннен тегін болмаған
Облыстың ауа
бассейні екі түрлі жолмен ( табиғи және антропогендік) ластанады. Күшті шаңды
борандар мен Маңғыстау жеріндегі тұздардың болуы ауада шаң және тұз
түйіршіктері мен тозаңдарының болуын тұрақты етеді. Антропогендік ластану өнеркәсіп пен көлік
тасымалына байланысты. Әрбір автомобиль әрбір 1км-ге орта есеппен 40г зиянды
заттар шығарады, ал облыс бойынша оның мөлшері жылына 100 мың тоннадан асып
түседі.
Сократ,
тыңда мені. Бұл таңғажайып ертегі емес, түпкі жағында негіз бар әңгіме. Ол
жөнінде жеті дананың данасы атанған Солон баян етіпті. Ол біздің арғы атамыз
Дропидтің жақын туысы, онымен аз уақыт болса да бірге болған, достасқан адам.
Ол достығы жөнінде өзінің жазған өлеңдерінде де жиі-жиі еске салып отырады. Сол
Дропид бұл тарихты атамыз Критийге айтыпты, ал Критий шал оны бізге ауызша
жеткізген
