Шопеннің фортепианолық шығармашылығы скачать

              Шопеннің фортепианолық шығармашылығы

ХІХ ғасырдың 30 – 40 жж. әлемдік музыка Европаның шығысынан келген үш ірі көркем құбылыспен байыды. Шопен, Глинка, Листтің шығармашылығынан тарихта музыкалық өнердің жаңа парағы ашылады. Бұл үшеуі дәстүрлі мектептің бастаушылары ретінде,XIX ғасырдың екінші жартысындағы жалпыевропалық музыкалық  мәдениеттің тағы бір маңызды жағын ашты. Өз халқының арман – мұраты, қасіреті, үстемдік етуші психологиялық құрылымы    

Шопен өз шығармашылығын фортепианолық музыкамен шектеп қойды. Басқа аспаптарға жазған бірнеше шығармасы бар(фортепиано, скрипка, виолончельге арналған трио, фортепиано мен виолончельге арналған полонез бен дуэт, виолончельге арналған соната, дауысқа арналған әндер қатары). Бірақ Шопен фортепианолық шығармашылығының ішінде көркемдік, көп қырлылық пен биікке жетті.

Шопен үшін рояль – универсалды аспап. Онымен сырласуға болады, оған жанның құпия қозғалысы мен асыл ойларды сендіруге болатын, ал рояль кең драмалық концепцияларды іске асырып, толғандырып жүрген мәселелерді дыбыстар арқылы өмірге келтіретіндей болған.

Шығармашылық шектеулігінде ұлы шебердің данышпандылығын көруге болады. Өз табиғатына жақын саланы таңдап, сол салада адам ішкі өмірінің терңдігін, формалардың әсемділігі мен байлығын аша алып, шығарамашылылығында басқа жанрлардың жоқтығын толтыра алды.

Фортепианоның өзгешелігін сақтап, осы аспаптан бүтін оркестрдің бояулар палитрасын, адам дауысының мәнерлілігін сөздерді шығара алатын. Оның музыкасы сөйлейді, ән айтады, кейде көрініп, қолға ұсталады.

Шопен жасаған жаңа жанрлар мен формалардың түрлілігі, музыкалық сөйлеу саласында ашқан жаңалықтары өте зор, фортепианолық музыкасының шегінен шығып, музыкалық өнердің барлық салаларын байытады.

Шопеннің шығармашылығын құрайтын көркемдік негіздері Отанының тарихымен, адамдарымен, табиғатымен, салттарымен, мінездерімен байланысты. Образдық ойлау бағытын, айырмашылықтарына қарамастан, Бетховендікіне ұқсатуға болады. Шығарманың жанрына, формасына, көлеміне қарамастан, Шопеннің бірінші шығармашылық итермеші күші оның негізгі тақырыбымен байланысты.

Шопеннің балладалар мен сонаталары, скерцо мен фантазия – Бахтың үлкен органдық шығармалары сияқты – өзгеше симфониялар, кез келген екі жолды прелюдия не болмаса мазурка түпкі ойының тереңдігі мен білдірілген сезімі үлкен поэма, толғандыратын драмаға өседі.

Шопеннің музыкасына, басқа романтиктердікіне сияқты, тұрмыста қалыптасқан ән- билік жанрлар кірді. Бірақ ұлттық- тұрмыстық өнердің элементтерін өз шығармашылығында қолданған жоқ. Шопенде тұрмыстық жанрдың әрбіреуі көп мағыналы және көп қырлы, осы қасиет әртүрлі мазмұнды және әртүрлі мінезді образдарды сүреттеудің әдісі. Жиі бір жанрлы шығармада басқа жанрды кездестіруге болады: полонезге – мазурка, ноктюрнға – хорал, скерцоға бесік жыры (колыбельная) енеді.

Тұрмыстық пен кәсіби жанрдағы шығармалардың тығыз әрекеттесуі мен сіңісуіне байланысты бір жанрлы шығармада басқасының ерекшеліктері кездеседі: прелюдия мазурка немесе жерлеу маршы сияқты (c- moll, A- dur прелюдиялары), ноктюрн – баркаролла(G- dur ноктюрны), баркаролла, скерцо (cis- moll) немесе этюд (a- moll op. 25) балладаның белгілеріне ие болады.

Шопеннің көптеген темалары  орасан кең жанрлық байланыстарға ие.

Ұлттық- тұрмыстық өнермен бар байланыс Шопеннің музыкасын қабылдауды жеңілдетеді. Әртүрлі шығармаларда Отан кейпін суреттейтін мазурка мен полонез, марш пен хорал элементтерінің пайда болуы шығарманың идеялық- көркемдік концепциясы мен драматургиясын ашудың кілтін береді.

Шопен музыкасының мәнерлілігінің негізі – мелодия. Оның мелодиялары шексіз әртүрлі, мәнерлі, суреті мен саздылығының аяқталғандығы әбден жетілген, сонымен қатар олар берік сақталған интонациялардың байланысыуынан құралады.