Осыдан 4000 жыл бұрын Египетте емдеу әрекеті басталған,
оның ішіне массаж да кірген. Оған айғақ 1841 жылы Египет қолбасшысының
табытының ішінде папирус жапырағына жазылған массаждың тәсілдері табылған. Массаждың ең көне түрі Берлинде үлкен музейде сақталған.
Көз тартарлық дүниенің ішінде, екі адамның бірін – бірі сипалап отырған
көрінісі ерекше көзге түседі. Бұл сол кездегі Ассирия патшасы Санхерибаның
(біздің дәуірімізге дейінгі 705-681 жж.) дүниесі еді.
Шәкәрімнің танымдық
әлеміне Абай мұрасы арқылы кіру – ұтымды боларына айрықша ден қою керек,
өйткені бұл жол жантану ілімін танып білуде адастырмас темірқазығымыз. Екі ой алыбы өз
туындыларында қазақтың қоғамдық ой санасындағы шешуші әрі күрделі философиялық
тақырыпты көтеріп, оның өзегіне айналған жантану ілімін танып білу жолында
толассыз ізденіске түскен.
